Call for papers

Call for papers nr 1/2025!

17 grudnia 2024 roku zamknięto ostatni kiosk Ruchu w Polsce. To wydarzenie wywołało ogromną falę komentarzy, a jednocześnie powrotów do przeszłości, wspominek, refleksji. Co ciekawe, w województwie łódzkim (w toku stopniowej likwidacji kiosków) powstało nawet „cmentarzysko kiosków Ruchu” (Business insider, 5.03.2025). Ponadto, w ostatnim czasie zainteresowaniem cieszą się fanpejdże, bazujące na uczuciu nostalgii (Marcela nostalgicznie, 5.03.2025; Polish Nostalgia, 5.03.2025). Można na nich znaleźć zdjęcia zapomnianych przedmiotów z dzieciństwa: telefonów Nokia, ozdobnych futerałów z wizerunkiem Britney Spears czy kolorowych długopisów żelowych, nierzadko opatrzonych opisem „rzeczy, które zrozumieją osoby, dorastające w latach 00”. Nie jest to jednak jedyna grupa docelowa takich profili – na portalach społecznościowych odnaleźć można także inne, podobne strony, np. o nazwie „Wspominamy PRL” lub „Znalezione na strychu / PRL i inne – sprzedam, kupię, wymienię” (Wspominamy PRL, 10.02.2025; Znalezione na strychu / PRL i inne – sprzedam, kupię, wymienię, 5.03.2025). W tych „powrotach” interesuje nas to zjawisko kulturowe oraz przyczyna zwrócenia się ku przeszłości, ziemi, strychowi, piwnicy, a nawet śmietnisku.

Wśród łowców PRL-owskich duchów wymienić można chociażby Piotra Sztompkę czy Jerzego Holzera, ale także Kingę Siewior („Wielkie poruszenie. Pojałtańskie narracje migracyjne w kulturze polskiej”), Agnieszkę Mrozik („Architektki PRL-u. Komunistki, literatura i emancypacja kobiet w powojennej Polsce”) lub Tomasza Rakowskiego („Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy: etnografia człowieka zdegradowanego”), a także głosy całkowicie nowe, by wymienić przykładowo „Falę” Rafała Księżyka.

Zachęceni do przemyślenia miejsca PRL-u w literaturze oraz kulturze, chcemy poprzez niniejszy numer włączyć się w namysł nad PRL-owskimi re-sentymentami (A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. Kisielewski), nostalgią (L. Quill), awansem (M. Szcześniak), modą (A. Boćkowska), luksusowymi towarami i kolejkami (W. Przylipiak), efektem pozornego chaosu i bric-a-brakowej przypadkowości (D. Masłowska), reprodukcją życia codziennego (K. Szopa), a wreszcie: widmami (K. Marks, J. Derrida, J. Momro).

Zapraszamy do nadsyłania tekstów analizujących różne aspekty tego zjawiska kulturowego: od medialnych reprezentacji PRL-u, przez pamięć społeczną i materialność przeszłości, aż po strategie komercjalizacji nostalgii oraz jej polityczne konteksty. Proponujemy następujące (przykładowe) obszary badawcze:

- Czy w domach z betonu jest wolna miłość? PRL: historie (nie tylko) intymne

- „I co wtedy, co, jeśli się uda?” Utopie, idealizacje, marzenia na serwetce

- „Ja jestem kobieta pracująca, żadnej pracy się nie boję!” Praca miłości i reprodukcja życia codziennego w PRL-u

- 1968, 1981, 1989 – wielkie przełomy, wydarzenia czy Wielka Historia? Kultura wobec rewolucji

- „Kiedyś to było, a teraz to nie ma…” – nostalgie i sentymenty

- „To pierwsze wolne pokolenie, skażone PRL-em” – Polska Republika Ludowa z perspektywy potransformacyjnych tekstów kultury

- „Za czym kolejka ta stoi?”. Zakupy, towary luksusowe i konsumpcja

- Tytus de Zoo i Polska Republika Ludowa. PRL w komiksach

- Stocznia Gdańska i Kopalnia Wujek – (nie)miejsca pamięci

- Od Barei i Strzemżalskiego po Marczewskiego – krytyczny głos kina wobec rzeczywistości

- PRL współczesności – reinterpretacje motywów i (anty)bohaterów po ‘89 roku

- PRL-owskie resentymenty

- Posttransformacyjna syllogomania, jako wyraz społecznej traumy braku

- Musierowicz, Bahdaj, Nienacki. Kanon PRL-owskiej powieści młodzieżowej – (re)interpretacje i konteksty

- Festiwal w Jarocinie – mobilne wspólnoty

- PEWEX i Radio Wolna Europa, czyli „Biedny Polak patrzy na Zachód” – (pop)kultura PRL-u i „zachodnie” wpływy

- Akcja „Hiacynt” i queerowe opowieści w powojennej Polsce

Powyższa lista zagadnień nie wyczerpuje problematyki numeru, dlatego zachęcamy do proponowania własnych ujęć problemowych, mających związek z tematem numeru. Do przesyłania tekstów zapraszamy studentów, doktorantów – zarówno w zakresie literaturoznawstwa, nauk o kulturze i religii czy filozofii.

Teksty (wraz z bibliografią, abstraktem i słowami kluczowymi w języku polskim i angielskim) prosimy przesyłać na adres e-mail redakcji: polisemia.redakcja@gmail.com do 31 maja 2025.

Teksty należy przygotować zgodnie z wymogami edytorskimi zamieszczonymi na stronie pisma. 

Przypominamy również, że prowadzimy nabór zarówno artykułów do numeru tematycznego, jak i esejów, krótkich interpretacji i recenzji do działu Montaże (nabór ciągły).

W razie jakichkolwiek pytań, prosimy o mailowy kontakt z redakcją: polisemia.redakcja@gmail.com lub poprzez stronę na Facebook’u.